De stadscoöperatie van de toekomst (2020)

02 okt De stadscoöperatie van de toekomst (2020)

Wat is de kracht van de Stadscoöperatie/VB1.0?
De Stadscoöperatie is onder de naam Vliegende Brigade (VB) krachtig en succesvol in het aanjagen van projecten en het verknopen van netwerken. Een kracht die de gemeente, het onderwijs of het bedrijfsleven afzonderlijk niet kunnen inzetten omdat de dynamiek van de samenwerking dan ontbreekt.

Hoe werkt de VB tot nu toe? De VB werkt integraal vanuit de Stadscoöperatie en voor de Triple Helix (overheid, onderwijs en ondernemers) met een financiering vanuit de gemeentelijke aanjaagmiddelen. Tijdens driewekelijkse spreekuren voeren de bestuurders van de SC dialooggesprekken met organisaties uit de drie O’s. Enerzijds komen in de dialogen complexe vraagstellingen aangaande ontbrekende schakels tussen onderwijs en arbeidsmarkt aan de orde. Anderzijds worden er initiatieven doorgenomen, die een boost geven aan de samenwerking in de Triple op het gebied van werken en leren met in het verlengde de economische en maatschappelijke participatie vorm te geven (zie bijlage voor differentiatie van de projecten). Het aantal gehonoreerde projecten is door de VB gemaximaliseerd. Door de financiering zo laag mogelijk te houden en daarnaast cofinanciering en structurele inbedding te eisen, zijn er veel projecten van start gegaan (zie bijlage).

De Stadscoöperatie/VB heeft een mechanisme ontwikkeld waarmee het eigenaarschap van vraagstukken bij de aanvrager wordt gelegd of er nu een probleem of een kans onder schuilgaat. De SC activeert derhalve de bewustwording van eigen verantwoordelijkheid en eigenaarschap van aanvragers zodat deze niet bij een externe partij zoals de gemeente als financier wordt neergelegd.

Wat is de waarde en duurzaamheid van de Stadscoöperatie/VB?
De waarde van de Stadscoöperatie/VB wordt niet alleen bepaald door haar pro-activiteit, inzet en kwaliteit maar ook door de financiering van projecten. Immers een project of initiatief zonder financiële betrokkenheid heeft een vrijblijvend karakter en resulteert waarschijnlijk niet in het gewenste resultaat. Niemand blijft langdurig betrokken bij een project als de verantwoordelijkheden en rollen niet zijn belegd en als er geen financiering onder ligt.
Gesteld wordt dat de duurzaamheid van de Stadscoöperatie/VB wordt bepaald door de inzet en diversiteit van een serie leden met hun netwerk. Bij het wegvallen van de financiering zal de passie van het merendeel van de leden verwateren en zullen de resultaten afnemen.

Welk toekomstscenario heeft de voorkeur van de Stadscoöperatie/VB?
Er worden twee toekomstscenario’s genoemd: een SC/VB zonder geld en een SC/VB met geld. Aangenomen wordt dat het uitblijven van de projectgelden de Vliegende Brigade minder aantrekkelijk maakt. De identiteit van de SC/VB wordt dan teruggebracht tot een sparring- of adviespartner. Dit zou ook betekenen dat de SC/VB een onderdeel van de gemeente wordt.
Als ook de financiering van de organisatiekosten uitblijven dan zal er een afnemende inzet en kwaliteit van de SC-leden optreden. Er zullen dan minder frequent dialoogsessies plaatsvinden, die een vrijblijvend karakter hebben. De wederzijdse belangen worden dan gereduceerd tot een goed gesprek.
De SC/VB heeft de voorkeur om in het verlengde van de gemeente, het onderwijs en het bedrijfsleven te werken en de draad op te pakken waar de gemeente, het onderwijs of het bedrijfsleven stopt of stagneert. Dit betekent dat de SC/VB een taak voor zich ziet om integrale projecten op te pakken die binnen één van de O’s van de Triple Helix plaatsvinden of er juist tussen. Een redelijke financiering van de organisatiekosten geeft de SC/VB de gewenste kracht en een bescheiden budget voor projecten zorgen ervoor dat organisaties een kans, een vraag of een probleem blijven voorleggen aan de SC/VB. Dit is een kwestie van goede strategie!

Welke plek kan de Stadscoöperatie/VB2.0 in binnen de strategische economische agenda van de nieuwe coalitie?
De nieuwe coalitie zet in op onderwijs-arbeidsmarkt en economie. Dit betekent dat ontwikkelingen zoals House of Skills, Servicepunt Leren en Werken Flevoland en Ad-academy zich richten op het bedrijfsleven en duurzaam werk voor medewerkers hoog in het vaandel hebben. (Leven lang) leren en loopbaanontwikkeling zijn hierbij belangrijke onderwerpen. De SC/VB2.0 kan hierbij een stimulerende en een vernieuwende rol spelen. Sprak de SC/VB de afgelopen jaren over het aanjagen van projecten met een structureel karakter binnen de Triple Helix, spreekt de SC van de nabije toekomst over het realiseren van integrale projecten met een grote betrokkenheid vanuit alle geledingen binnen een organisatie en een stevige betrokkenheid tussen organisaties. Dit kan zowel binnen één van de O’s zijn als ertussen en idealiter gericht op de versterking van het onderwijs, de arbeidsmarkt of de economie in Almere met een uitwaaier naar Flevoland.
Dit maakt SC 2.0 eerder een verlengstuk van de gemeente, onderwijs en bedrijfsleven dan een adviesorgaan voor de gemeente. Immers, het integraal werken en denken vraagt om een verandering van alle betrokken partijen binnen de Triple Helix en niet zo zeer om sturing vanuit de gemeente. Door juist in te zetten op projecten kan de SC 2.0 zich sterk maken voor verbindingen tussen de drie O’s en hun onderlinge samenwerking. Ondersteuning in de organisatiekosten is hierbij essentieel en ondersteuning in kosten van integrale projecten is gewenst voor bestendiging in de toekomst.

Hoe wil de Stadscoöperatie/VB2.0 zich vanaf 2019 profileren?

Actieve rol
De SC/VB2.0 wil een actieve rol in de stad, die enerzijds systeemfouten signaleert in het onderwijs, arbeidsmarkt en anderzijds adviezen verstrekt om de stad economisch en maatschappelijk sterker te maken. Ervaring in de afgelopen jaren laat zien dat niet alleen organisaties uit het onderwijs en maatschappelijk middenveld advies en geld vragen aan de VB, maar dat ook werkgevers gericht op verandering in het leren en werken komen voor ondersteuning. Toch is en blijft de relatie met het bedrijfsleven spannend. Enerzijds hebben werkgevers het gevoel zichzelf wel te kunnen redden en anderzijds wijzen ze naar systeemfouten in de het onderwijs, in de overgang van onderwijs naar arbeid als ze vastlopen in hun denken. Dit impliceert dat de VB2.0 zich extra moet inzetten als een werkgever een kans of een probleem voorlegt. Verandering in denken en doen kost inspanning. Dit geldt niet alleen voor de VB-leden maar zeker ook voor werkgevers.

City-engineering
Naast het zichtbaar maken van projecten en hun resultaten zal de Vliegende Brigade in de toekomst vaker zichtbaar zijn als city-engineers. Het gaat om met elkaar de vraagstukken analyseren en aansturen op concrete uitvoerbare oplossingen. Deze tol kan de Vliegende Brigade de komende jaren blijven vervullen voor de Triple Helix.
Wanneer er innovatieve oplossingen gewenst zijn die een integrale samenwerking van het bedrijfsleven, de overheid en het onderwijs verlangen dan kan de Vliegende Brigade in de toekomst een belangrijke rol vervullen in het tot stand komen van oplossingen die niet mogelijk of moeizaam zijn.

Energievraagstukken
Woningen en bedrijven zullen de komende jaren hard aan de slag moeten om een bijdrage te leveren aan het klimaatakkoord. Energiebesparen, duurzame energie opwekken, energie omslag, alternatieven voor het aardgas em duurzaam vervoer zijn hierin complexe integrale vraagstukken, die we alleen met elkaar kunnen oplossen. De Stadscoöperatie kan bij uitstek hier een rol in vervullen door partijen vanuit het algemeen belang te laten samenwerken en het maatschappelijk oogpunt niet verliezen.

Right to challenge
Vanuit het Nationale Programma ‘Right to Challenge’ heeft Almere zich opgeworpen om hier concreet invulling aan te geven. Er wordt dan vooral gekeken naar kleinere vraagstukken. De Stadscoöperatie is bij uitstek geschikt om ook de wat grotere vraagstukken op te pakken en hier burgers bij te betrekken.

Integratie Onderwijs – Arbeid
Afgelopen jaren heeft de focus gelegen op het aanjagen van onderwijs-arbeid vraagstukken. Deze maken onlosmakelijk onderdeel uit van het vervolg 2019-2020. De gestarte projecten zullen opgeschaald kunnen worden, daar waar deze succesvol zijn. Minder succesvolle projecten kunnen bijgestuurd worden.

Integrale Projecten
Vanuit de spreekuren en de dialoogsessie is gebleken dat veel projectaanvragen vanuit één organisatie waren opgesteld en direct op zoek waren naar een subsidie. Middels de hierboven genoemde city-engineering blijkt het veelal mogelijk om de aanvragen circulair te maken waardoor er meer co-financiering mogelijk is en minder behoefte os aan een directe subsidie vanuit algemene middelen. Om de organisatie in stand te houden is het advies om hier wel algemene middelen voor beschikbaar te houden.

De SC/VB2.0 wil vanaf 2019 graag aan de slag met integrale projecten binnen de Triple Helix of binnen één van de O’s, waarbij een verandering in het denken tot verandering in de bedrijfsprocessen en in de samenwerking leidt. De SC/VB2.0 zullen hiervoor gepassioneerde vrije denkers blijven inzetten, die tegen een kleine vergoeding projecten weten te realiseren.

Voorbeelden:

Integraal project.

• Zo heeft er een gesprek plaatsgevonden tussen de VB en de rector van de Meergronden. Aanvankelijk kwam de rector louter een klein budget vragen voor een onderdeel van een groot integraal project dat zich uitstrekt over de sectoren onderwijs, arbeid en zorg waarin de gemeente verweven is. Al gauw was het duidelijk dat het integraal project de focus en betrokkenheid van de rector kent en niet zo zeer het realiseren van een klein onderdeel. De rector voelde zich zeer senang bij de gedachte dat de VB2.0 haar kan ondersteunen bij het realiseren van het totale plan.

• House of Skills is een fieldlab met PP-samenwerking gericht p[ de lager- en middelbaar opgeleide beroepsbevolking in de MRA, die afhankelijk is van een veranderende arbeidsmarkt. Er is sprake van een toenemende mismatch door o.a. kortere dienstverbanden, meer switchen van werk en sector. Uitgangspunt van House of Skills is dat mensen zelf een Toekomstplan opstellen, waarin ‘Leven Lang Ontwikkelen van vaardigheden’ centraal staat. De Stadscoöperatie/VB2.0 kan als onafhankelijke partner een belangrijke rol spelen in de praktijk. Het is de Stadscoöperatie die bijvoorbeeld via de Leerwerkcirkels een verbinding kan maken met MVO-werkgevers, praktijkgericht onderwijs en steunfiguren. Want het zijn juist de lager- en middelbaar opgeleiden die niet alleen voortdurend moeten veranderen van werk en werkgever maar op deze groep wordt ook een beroep gedaan om nieuwe taken op te pakken. Bekend is echter, dat laag- en middelbaar opgeleiden extra moeite hebben met verandering op het gebied van werktaken. De SC/VB2.0 ziet een faciliterende rol voor zich weggelegd, gegeven dat zij formeel aansluiting krijgt bij House of Skills.

• Gezel-meesterproject. Tussen een onderwijsorganisatie en een speler uit het middenveld wordt al meer dan een jaar gedacht over een gezel-meester project, waarbij het leven lang leren hoog in het vaandel staat. Aanvankelijk wordt gekoerst op een project in de bouw, maar met de aantrekkende arbeidsmarkt verlegt de focus zich naar de groensector en de zorgsector. Met het uitblijven van een financiële impuls blijft het project op de plank liggen, terwijl de aansluiting bij House of Skills in de rede ligt. Zonder bemiddeling door een VB-lid uit de gemeente zal deze connectie moeilijk op gang komen.

• Servicepunt Leren en werken (Flevoland) is een onafhankelijk adviespunt met kennis van onderwijs en arbeidsmarkt. Het richt zich op (kosteloze) dienstverlening en advies aan werkgevers, werknemers, werkzoekenden en studerenden. Het servicepunt kan met loopbaanadvisering mensen op het spoor zetten om middels scholing een baan te vinden en te behouden. Ook bespreekt het met werkgevers de opleidingsbehoefte, geeft het individueel scholingsadvies en bouwt het mee aan leerwerktrajecten. Indien het servicepunt vastloopt in haar advisering omdat een werknemer of studerende met zijn ondersteuningsbehoefte buiten het systeem valt dan kan hij/zij ingebracht worden in de Leerwerkcirkels. De partners van de Leerwerkcirkels uit de zorg, onderwijs, arbeid en maatschappelijk middenveld hebben zich namelijk als taak gesteld dat zij een oplossing bedenken voor een probleem. Zodra de partners van de Leerwerkcirkels merken dat vragen een structureel karakter hebben en boven de individuele vraag uitstijgen dan neemt de Leerwerkcirkels contact op met de SC/VB2.0. Mogelijk is er dan sprake van een systeemfout in de overgang van onderwijs naar arbeid of binnen onderwijs, arbeid, zorg of maatschappelijk middenveld. Ook kan een vraag zo complex zijn dat er een integrale oplossing gewenst is. De SC/VB2.0 heeft dan als onafhankelijk orgaan de kracht om deze integrale oplossing te sonderen.

• Centre of Expertise en Associate degree is een tweejarige opleiding op hbo-niveau, die opleidt tot een wettelijk erkend diploma. Studenten met een mbo4 diploma (maar ook leerlingen met een havo of vwo-diploma, of werkenden met deze diploma’s) hebben toegang tor de AD’s. De Centre of Expertise leggen de verbinding tussen het hoger beroepsonderwijs, topsectoren en maatschappelijke uitdagingen door netwerkvorming van lectoren, ondernemers, onderzoekers uit publieke en private instellingen, docenten en studenten. Voor de SC/VB2.0 is het interessant om op bovenregionaal niveau contact te leggen met Katapult, waarin de Centre of Expertise zich heeft verenigd en waarin veel studenten, bedrijven en docenten zijn betrokken. (Informele) aansluiting bij dit netwerk kan bovenregionale vraagstukken, die voorgelegd zijn aan de SC/VB2.0 op het gebied van onderwijs, arbeid en economie kan een oplossing of kans in een stroomversnelling brengen.

• MRA-agenda van een regiegroep met burgemeesters en wethouders geeft een betere aansluiting van onderwijs en arbeidsmarkt aan. Tevens staat op de agenda het permanent scholen en opleiden van werknemers. Dit om permanent een goed opgeleide beroepsbevolking te hebben in een snel veranderende economie. De SC/VB2.0 wordt uitgedaagd om mee te dingen aan een prijsvraag die een vraagstuk op het gebied van gezondheid, mobiliteit, human capital, digitale connectiviteit en circulair leven oplost (aangegeven door de Amsterdam Economic Board). Deze uitdaging past bij de ambities van de SC/VB2.0. Immers zij wil door integraal te denken en te werken een impuls geven aan complexe vraagstukken.

Hoeveel menskracht en tijd wordt ingezet in de Stadscoöperatie/VB2.0?

Voorstel bekostiging:

Stadscoöperatie/ VB2.0	2019	aantal	uren	Prijs
Organisatiekosten
Actieve leden		8	160	€ 102.400
Administratieve ondersteuning		2	80	€ 11.200
TOTAAL				€ 113.600
	2020	aantal	uren	Prijs
		8	160	€ 105.472
		2	80	€ 11.536
TOTAAL				€ 117.008

Voorstel bekostiging projecten.
Idealiter wordt er jaarlijks nog 300.000 euro vrijgemaakt uit aanpalende initiatieven voor integrale projecten van de Stadscoöperatie/VB2.0).
Ervaring heeft geleerd dat hieruit minimaal 15 organisaties (onderwijs, overheid, ondernemers of tezamen) integraal begeleid kunnen worden.
Gemiddeld genomen wordt er dan 40.000 euro gegund.