Verslag 2e dialoogavond “Basiszekerheid”

10 apr Verslag 2e dialoogavond “Basiszekerheid”

INTRODUCTIE
Op 5 april 2023 heeft de 2e Dialoogavond Basiszekerheid plaatsgevonden in Casa Casla: 19.30-21.45 uur. Deze avond werd opnieuw georganiseerd door Stadscoöperatie Almere en mede voorbereid door de Netwerkgroep Basiszekerheid van de Partij van de Arbeid.
Doel van de 2e Dialoogavond Basiszekerheid was om in dialoog te gaan over een proefperiode Burgerbaan waarin nieuwe inzichten ontstaan. Als voorwaarde voor de dialoog geldt gelijkwaardige deelname van inwoners, maatschappelijk middenveld, overheid en politiek.

Deelnemers
42 deelnemers namen deel aan de 2e dialoogavond waarin de Burgerbaan om te komen tot een pilot werd uitgewerkt. Negentien inwoners uit Almere zijn nieuwsgierig naar de Burgerbaan, evenals zeven vertegenwoordigers vanuit non-profit organisaties en enkelen vanuit de politiek, hetgeen een mooi resultaat is.

PROGRAMMA
De voorzitter van de Netwerkgroep Basiszekerheid Bert Veenstra heet als dagvoorzitter de deelnemers welkom. Hij neemt het programma door en vraagt of er video opnames mogen worden gemaakt. Niemand tekent hier bezwaar tegen aan. Omroep Almere neemt de dialoogavond op en zegt toe dat deze op www.omroepalmere.nl wordt gezet.

Het programma start met vier korte inleidingen.

• Als secretaris van Stadscoöperatie Almere doet Elly Zeef verslag van de 1e Dialoogavond Basiszekerheid. Op 11 oktober 2022 zijn 35 deelnemers met elkaar in dialoog gegaan over economische basiszekerheid. De nadruk in deze dialoog lag op het basisinkomen: voor sommige deelnemers betrof dit onvoorwaardelijk basisinkomen, voor andere een voorwaardelijke. Een pilot met een specifieke doelgroep leek een optie voor enkele deelnemers. Maar in de 1e dialoogavond kwamen de deelnemers niet tot consensus: negatieve en positieve ondersteuning van het basisinkomen hielden elkaar in evenwicht. Dit was niet het geval met de Burgerbaan. Het concept Burgerbaan leek beter geschikt voor een pilot in Almere. Derhalve is deze 2e Dialoogavond georganiseerd. Naar aanleiding van een vraag uit het publiek wordt verwezen naar het internationaal perspectief op basisinkomen: BIEN (Basic Income European Network).
• Algemeen bestuurder van Stadscoöperatie Almere: Bertien Hoek vertelt over de missie van de Stadscoöperatie en het gedachtengoed dat burgers naast de overheid en ondernemers kunnen bijdragen aan oplossingen voor vraagstukken in Almeerse samenleving. De dialoog wordt hiervoor als instrument ingezet. Luisteren om te kunnen begrijpen is hierbij van groot belang, hetgeen duidelijk wordt onderschreven door een deelnemer in de zaal.
• Bert Veenstra schetst enerzijds de uitgangspunten van een basisinkomen, namelijk een onvoorwaardelijk bedrag van de overheid voor de burger. Een inkomen dat hoog genoeg is om aan het sociale leven deel te nemen en in bestaanszekerheid te voorzien. De Burgerlaan is anderzijds een deeltijdbaan bij de overheid waarin de burger zelfgekozen vrijwillige taken van enkele uren per week bij één of meerdere non-profit instellingen (ANBI’s/SBBI’s) uitvoert en waardoor de overheid het wettelijk minimum uurloon betaald.
• Als initiator van de Burgerbaan schetst Frans Vrijmoed de Almeerse variant: de Almeerse Burgerbaan is een overeenkomst met de Stadscoöperatie Almere, waarmee een vrijwilliger een vergoeding voor werktijd krijgt van ten hoogste € 1.900 voor een jaar vrijwilligerswerk naar eigen keuze bij één of meer door Stadscoöperatie Almere erkende non-profit organisaties. Dit is de grens tot waar de belastingdienst de vrijwilligersvergoeding accepteert als belastingvrij. Frans neemt zijn vrijwilligerswerk bij het Hospice als voorbeeld. In het Hospice hebben de vrijwilligers dusdanig veeleisende taken en verantwoordelijkheden, dat het mentaal niet verantwoord is om dat werk veel uren per week te doen.

Het programma wordt vervolgd met een open dialoog aan vijf tafels
De dagvoorzitter heeft enkele spelregels meegegeven voor de dialoogtafels. Onder leiding van een tafelvoorzitter hebben de deelnemers gesproken over drie stellingen, waarbij zij naar elkaar luisteren en elkaar ruimte geven om te denken (klopt het wat er gezegd wordt?) en om te voelen (voelt het goed wat er gezegd wordt?). De bevindingen zijn opgeschreven en samengevat.

De drie stellingen waren:

1. De Burgerbaan heeft een positief effect op het welzijn van burgers en samenleving.
2. Met de Almeerse Burgerbaan krijg je een vergoeding waar jezelf het vrijwilligerswerk bij mag uitkiezen,
3. De Burgerbaan maakt de actieve burger, die vrijwilligerswerk doet, onafhankelijk.

Oogst van de dialoogtafels
Tafel geel: de zogenaamde gele tafel heeft twee van de drie stellingen besproken en ziet de derde stelling als de combinatie van de twee eersten.
Stelling 1) zij zien vooral positieve kanten aan burgerbaan waaronder meer vrijwilligers en minder bureaucratie door minder regels. Wel waarschuwen ze voor een klein risico in de hoek van werkverdringing.
Stelling 2) voor mensen met een (fysieke of psychische/psychosociale) beperking zal een Almeerse Burgerbaan extra voordeel opleveren door de vrijheid een vrijwilligersklus te kiezen, die echt bij je past. Ook wordt het eerlijker met een burgerbaan omdat jezelf onafhankelijker wordt door vrije werkkeuze.

Tafel Blauw: men was het aan deze tafel unaniem eens over het positieve effect van de burgerbaan. Zij benoemen diverse pluspunten waaronder:
– eigenwaarde
– waardering krijgen
– onderdeel van maatschappij zijn
– iets meer geld te besteden hebben
– een keer een extra uitje kunnen veroorloven.
Zelf het vrijwilligerswerk kunnen uitzoeken, vindt men aan deze tafel ook heel positief. Passend werk dat zowel bij de vrijwilligers aansluit als bij de ANBI/SBBI-organisatie.
Sommige organisaties hebben wel behoefte aan vrijwilligers maar niet de middelen om hen een vergoeding te bieden.
Kanttekeningen: vergoeding is te laag om financiële onafhankelijkheid te krijgen. €1.900 per jaar is maximaal toegestaan en hiervan moet de vrijwilliger dan ook gemaakte onkosten betalen voor bijv. reizen of eten. Daarnaast kent de vrijheid ook een beperking: vrijwilligerswerk is namelijk niet vrijblijvend.
Een reactie op de opbrengst van deze tafel vanuit de zaal: er is een zekere angst voor maatregelen vanuit de overheid. Feitelijk wil men vanuit een gevoel van eigenwaarde graag zelf de regie houden over daginvulling.

Tafel Groen: zelf kunnen zoeken van een vrijwilligersbaan bijdraagt aan:

• vergroten van eigenwaarde;
• kennisontwikkeling;
• dichten van kloof tussen maatschappij en overheid;
• armoedebestrijding – financieel zelf verder komen.

De secretaris van deze groep roept op om de gemeente erbij te betrekken.

• stop met het bouwen van eilandjes rond alle verschillende financiële ‘potjes’ die er zijn;
• stop met vingerwijzen;
• geef vertrouwen aan ons/onze kinderen;
• kijk wat gedaan kan worden en dat ook gaan doen.
  Kernboodschap vanuit de Tafel Groen is: ‘we willen beleid in plaats van belijd.’

Tafel Paars: bij deze tafel is de Burgerbaan besproken vanuit het voorbeeld Hospice uit de inleiding (dus niet met vrijwilligersvergoeding maar met een uurvergoeding ter hoogte van het monimumloon). Vanuit dat perspectief kan de Burgerbaan bijdragen aan:
– vervullen van de vele vacatures die er nu zijn en het tekort op de arbeidsmarkt in het algemeen. Dit kan opgelost worden met de Burgerbaan;
– eigen talenten inzetten en passie kunnen volgen;
– eerlijke verdeling van tijd en geld;
– lastenverdeling beter maken;
– zelfbeschikkingsrecht
– onafhankelijkheid
– waardering voor vrijwilligerswerk als volwaardig werk.
Verder is benoemd dat het van belang is om te komen tot een andere definitie van werk. Vrijwilligerswerk heeft ook zoals bijvoorbeeld ouderenzorg verdrongen.

Tafel Oranje: de Burgerbaan hebben we nodig. Waardering van vrijwilligers en activering van vrijwilligers zijn daarbij belangrijk. Risico: zo succesvol dat er te weinig budget is. Verder zou mantelzorg feitelijk ook onder de noemer Burgerbaan moeten vallen. Over vergoeding is hier toegevoegd dat het gaat over € 1.900 netto per jaar.
Burgerbaan moet volgens deze tafel simpel werk zijn dat door een vrijwilliger gedaan wordt, als extra werk. Hierbij wordt de groep kunstenaars onder de aandacht gebracht door iemand uit de zaal als een niet te vergeten en een voor de samenleving belangrijke groep. De dagvoorzitter voegt hieraan toe dat de NIB (Negatieve Inkomsten Belasting) een uitkomst kan bieden voor de groep kunstenaars. Wanneer iemand te weinig verdient om van te leven, dan ontvangt hij/zij belasting in plaats van belasting te betalen.

Slotfase van deze dialoog:
Verwachting: in het verlengde van de opbrengst aan de dialoogtafels, spreekt de dagvoorzitter de verwachting uit dat de Burgerbaan de rol in de samenleving kan veranderen. Als iedereen het zich financieel kan veroorloven om zelf vrijwilligerswerk te doen, dan kan iedereen zich ontplooien naar eigen wens en bijdragen aan de samenleving zoals dat past in het eigen leven.
Dan kunnen we creatief worden en hoe we vrijwillig willen en kunnen bijdragen aan een zorgzame samenleving.

Hoe ziet de Almeerse Burgerbaan er in de praktijk uit?

Er is een wisselwerking tussen de Stadscoöperatie Almere en de ANBI’s/SBBI’s: de Stadscoöperatie Almere sluiten een overeenkomst met de ANBI’s/SBBI’s en de ANBI’s/SBBI’s versturen de afgetekende urenregistraties van de Burgerbaners naar de Stadscoöperatie Almere. Tenslotte verzorgt de coöperatie de vergoedingen aan de Burgerbaners op basis van hun afgetekende urenregistraties. Het zijn de dus de Burgerbaners die een urenregistratie naar de ANBI’s/SBBI’s versturen voor het verrichtte werk.

Wie heeft belangstelling in een Almeerse Burgervaan?
De vraag wie in de zaal interesse heeft in een Almeerse Burgerbaan levert een groep geïnteresseerde Burgerbaners op en een groep geïnteresseerde ANBI’s.
In totaal hebben 14 deelnemers aan de 2e dialoogavond gegevens achtergelaten omdat zij betrokken willen blijven bij de proefperiode Almeerse Burgerbaan als potentiële Burgerbaner of non-profit organisatie.
Een groot deel van de potentiële burgerbaners ziet voor zichzelf de Almeerse Burgerbaan als een serieus perspectief. Ze stellen wel een aantal voorwaarden: laten we de regie bij de Burgerbaner houden, laten we de term actieve burger gebruiken in plaats van vrijwilliger en over het algemeen laten we een positiever woordgebruik hanteren. Al met al is er een tekort op de arbeidsmarkt waar we iets mee moeten.

Hoeveel Almeerse Burgerbanen zijn er realiseerbaar?
Er zijn 3 Almeerse Burgerbanen realiseerbaar met een vergoeding vanuit de Stadscoöperatie Almere. Dit zijn minder dan ter plekke gewenst, maar de 3 Burgerbanen sluit wel aan bij het beschikbare geld vanuit de Stadscoöperatie Almere.

Hoe gaan we verder?
Er blijken behoorlijk veel vragen te leven en zaken onduidelijk te zijn over hoe nu verder. Aangegeven wordt dat het gaat om een proefperiode van een jaar en dat gaandeweg met elkaar geleerd zal worden hoe de Burgerbaan werkt en hoe een succes wordt. Hierbij is het uitgangspunt geen regels en protocollen maar doen! Ook geldt dat veiligheid bieden belangrijk is om het gewenste te realiseren.

De Stadscoöperatie Almere zegt toe een werkgroep samen te stellen die het proces langere tijd volgt en meedenkt over de verder ontwikkeling in de proefperiode Burgerbaan. Zoals eerder aangegeven, melden geïnteresseerden zich spontaan. Idealiter zit in de werkgroep een vertegenwoordiger uit de gemeente. Samenkragt meldt zich tijdens de bijeenkomst. Ook de voorzitter van de Voedselbank geeft tijdens de bijeenkomst aan staan te popelen om mee te doen. Ook de coördinator van OCO Almere heeft vanuit betrokken willen blijven, gegevens achtergelaten.

Na de bijeenkomst hebben 14 mensen gegevens achtergelaten omdat zij betrokken willen blijven bij het vervolg van de pilot. Een groot deel hiervan ziet voor zichzelf invulling van de burgerbaan als serieus perspectief.
Op de vraag vanuit de zaal welke type vrijwilligerswerk gewenst wordt: komen werkzaamheden in het onderwijs, het groen, journalistiek, kunst en cultuur, de zorg en bij de voedseluitgiften naar voren.

3e Dialoogavond
Er komt een 3e dialoogavond waar het gesprek gevoerd zal worden met de deelnemers aan de proefperiode Almeerse Burgerbaan (ANBI’s/SBBI’s en de kandidaten voor de Burgerbaan zelf).

Bijlagen: foto’s van de dialoogtafels